SCHEMAT MIASTA: RADOM

Analiza obrazu miasta to temat niezwykle złożony, jednak podejmując próbę zbadania spójności jego planu, warto skupić się na możliwości przedstawienia układu urbanistycznego w prostym, czytelnym schemacie. W tym celu poddano analizie ogólny plan Radomia w jego granicach administracyjnych, inspirując się starożytnym poszukiwaniem porządku w strukturach zarówno dużych, jak i małych. Przedstawiona diagnoza, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się dziecinną zabawą, w rzeczywistości w znaczący sposób wpływa na sposób przemieszczania się po mieście oraz na rozwój jego dzielnic. Proste podejście do tej problematyki ukazuje aspekty, które w bardziej złożonych analizach mogą zostać pominięte. Podstawowym założeniem tej metody jest podział miasta na sektory lub dzielnice według istniejącego układu drogowego. Chociaż klasyfikacje dróg dostępne na mapach cyfrowych sugerują pewne schematy, to pełna analiza powinna obejmować całe miasto w jego administracyjnych granicach, niezależnie od jego wielkości. Co interesujące, ograniczona znajomość zawiłości układu komunikacyjnego często pomaga dostrzec mankamenty planu miasta, podczas gdy nadmiar szczegółowych informacji może wprowadzać zamęt. Kluczowe w tej analizie jest spojrzenie na ogólny obraz miasta, bez rozpraszania uwagi na detale. Zaskakujące jest, że dzieci są w takich zadaniach niezwykle skutecznymi ekspertami. Podchodzą do mapy intuicyjnie, jak do układanki, dzieląc przestrzeń w sposób naturalny i pozbawiony zbędnych rozważań na temat hierarchii dróg czy ich znaczenia. Taka intuicyjna analiza pozwala wyodrębnić podstawowe obszary miasta, takie jak Śródmieście, Centrum, Dzielnice Wewnętrzne oraz Dzielnice Zewnętrzne (określane również jako peryferia, ponieważ przedmieścia w rozumieniu definicyjnym znajdują się poza granicami administracyjnymi miasta). Chociaż tkanka urbanistyczna dzielnic zewnętrznych może przypominać przedmieścia, konsekwencja w terminologii wymaga ich nazwania dzielnicami zewnętrznymi. Przykład Radomia pokazuje, że mapa miasta może zostać podzielona na kilka podstawowych obszarów bez wchodzenia w nadmierne szczegóły. Podobne podejście stosuje się w przypadku takich miast jak Paryż, który dzieli się na 5-6 głównych części, mimo możliwości wskazania kilkuset mniejszych jednostek. Kluczowe jest uchwycenie ogólnego porządku. Po podziale na dzielnice warto przeanalizować główne ciągi komunikacyjne, które mogą zakłócać intuicyjny podział. Na tym etapie uwzględnia się kwestie takie jak zbyt bliskie rozmieszczenie dróg o podobnej klasie lub ich przebieg, który wprowadza dodatkowe podziały w sektorach wewnętrznych. Tę metodę analizy można traktować jako formę eksperymentu myślowego, pozwalającego na swobodną reinterpretację przestrzeni miejskiej. W przypadku Radomia południowo-zachodnia część miasta szybko zwraca uwagę jako obszar trudny do podziału, co wskazuje na brak centrycznego charakteru rozwoju tkanki miejskiej w tym rejonie (zarówno w zakresie układu drogowego, jak i urbanistyki). W celu lepszego zrozumienia schematu miasta opracowano matrycę, która w sposób celowo uproszczony odzwierciedla ideę miasta koncentrycznego. Matryca ta pomija szczegóły związane z historycznym rozwojem, takim jak struktury antyczne, średniowieczne, renesansowe, XIX-wieczne czy współczesne, aby nie zakłócać ogólnego spojrzenia. Efektem tej analizy jest uproszczony model, który pozwala spojrzeć na plan miasta z perspektywy jego całościowego obrazu.

Model wzorcowy matrycy ma na celu ukazanie idealnie rozplanowanego miasta w kontekście jego historycznego rozwoju, zaczynając od struktury średniowiecznej (w polskiej tradycji urbanistycznej), oznaczonej na czerwono. Nie ogranicza się jednak wyłącznie do tego okresu, gdyż w przypadku Radomia ten obszar obejmuje również układ miasta XIX-wiecznego, o czym mowa w dalszej części. Matryca miejska została przedstawiona w formie okręgu, jako najbardziej optymalnego kształtu dla granic administracyjnych miasta. Taki układ sprzyja efektywnej dystrybucji infrastruktury technicznej, minimalizując długość tras oraz związane z tym straty. Pomijając kwestie finansowe budowy zaplecza technicznego, warto przejść do wyznaczenia Centrum (oznaczone kolorem żółtym). Centrum definiowane jest jako obszar centralny lub grupa dzielnic centralnych otoczonych tzw. otuliną śródmiejską. Powinno ono posiadać własną obwodnicę, która obsługuje złożony układ komunikacyjny tej części miasta. Bezpośrednią otuliną Centrum są Dzielnice Wewnętrzne (oznaczone kolorem jasnej zieleni), które dzięki własnemu systemowi obwodnic odciążają główną obwodnicę Centrum. Warto zauważyć, że jedynie około 50% arterii wjazdowych i wyjazdowych z miasta (przebiegających przez jego granice) przecina Dzielnice Wewnętrzne, kierując się do obwodnicy Centrum. Takie rozwiązanie skutecznie chroni wewnętrzny układ komunikacyjny dzielnic centralnych i obszaru Śródmieścia. Zewnętrzny pas (oznaczony kolorem ciemnej zieleni) stanowią Dzielnice Zewnętrzne (w niektórych przypadkach określane jako peryferia), które charakteryzują się ekonomicznie uzasadnionym podziałem dodatkowymi arteriami wylotowymi z miasta. Chociaż taki model wydaje się idealny dla planowania przestrzennego, jego wdrożenie w rzeczywistości napotyka wiele trudności. Utrzymanie tak idealnego układu napotyka oczywiste przeszkody, takie jak ukształtowanie terenu, cieki wodne, linie kolejowe i inne elementy infrastruktury. W przypadku Radomia te czynniki odgrywają kluczową rolę, podczas gdy w innych miastach mogą to być dodatkowo np. góry, doliny rzeczne czy inne naturalne bariery. Mimo tych wyzwań, matryca stanowi interesującą próbę uporządkowania przestrzeni miejskiej, opartą na logicznych i funkcjonalnych zasadach.

Kluczowym zagadnieniem pozostaje pytanie: w jaki sposób Miasto Radom odwzorowuje się w schemacie Matrycy Wzorcowej? Pierwszym zauważalnym elementem jest "ściśnięcie" centralnej części miasta, przypominające worek związany sznurkiem. Taka deformacja znacząco wpływa na postrzeganie ogólnego układu przestrzennego miasta. Przyjrzyjmy się temu zjawisku bliżej. Śródmieście Radomia przybiera bardziej owalny kształt, obejmując zarówno Miasto Kazimierzowskie (średniowieczny układ urbanistyczny z rynkiem przesuniętym na zachód w obrębie dawnych murów miejskich), jak i XIX-wieczne założenie uliczne dawnego Traktu Lubelskiego, obecnie znane jako deptak ulicy Żeromskiego. Należy podkreślić, że linia kolejowa, przebiegająca na południe od Śródmieścia, przesuwa jego położenie względem Dzielnic Centralnych. To ukształtowanie przestrzenne jest w dużej mierze wymuszone przez infrastrukturę kolejową, która wypycha Dzielnice Centralne na północ. W północnej i wschodniej części miasta można wyróżnić Dzielnice Wewnętrzne, natomiast w południowej części miasta brak jest takiego podziału. Pojawiają się argumenty, że wpływa na to ochrona Doliny Kosówki oraz innych terenów przyrodniczych. Choć jest to częściowo uzasadnione, brak kluczowego połączenia komunikacyjnego na osi wschód-zachód w tej części miasta powoduje dalsze deformacje jego układu. W rezultacie znaczny obszar Radomia pozostaje niepodzielony, co zostało przedstawione na załączonej grafice. Ten niepodzielny obszar stanowi niemal 1/4 całkowitej powierzchni miasta.

77.9 / 100 PKT

Przedstawiony Obraz Miasta można przekształcić na dane liczbowe, umożliwiające określenie liczby punktów podziału. Analizując linie podziału przedstawione na pierwszej grafice (w kolorach niebieskim i czerwonym), możliwe jest wskazanie 100% istniejących podziałów. Odejmując od tego arterie ocenione jako zakłócające spójność obrazu (kolor czerwony), otrzymujemy procentowy udział podziałów niepożądanych. W rezultacie powstaje przejrzysty wykres, który wskazuje, że część podzielną stanowi 77,9%, a część niepodzielną 22,1% traktów drogowych. Idealny wskaźnik traktuje podziały pożądane jako 100% (co odpowiada 100 punktom), co umożliwia łatwą ocenę liczbową Obrazu Miasta. Choć ocena ta ma charakter subiektywny, posiadanie takiego wskaźnika, choćby subiektywnego, jest bardziej miarodajne niż brak jakiejkolwiek miary. Aby przeprowadzić bardziej matematyczną i profesjonalną analizę Obrazu Miasta, warto rozważyć podejście oparte na powierzchni. W tym celu wykorzystano narzędzia Google Maps, dostępne publicznie i niewymagające specjalistycznego oprogramowania. Dzięki temu każdy użytkownik może przeprowadzić własną analizę, korzystając z ogólnodostępnych danych, bez konieczności odwoływania się do zamkniętych zasobów, takich jak dane GUS czy Urzędu Miasta. W odniesieniu do problemu niemożności podziału 1/4 powierzchni miasta, przestrzeń tę można opisać powierzchniowo jako około 24,7 km². Przy całkowitej powierzchni Miasta Radom, wynoszącej 111,8 km², uzyskujemy precyzyjny obraz wielkości obszaru niepodzielnego w kontekście matematycznym.

Dzięki narzędziom Google Maps, umożliwiającym przestrzenną analizę, możliwe jest przedstawienie wykresowej oceny podziału miasta, czyli tzw. Obrazu Miasta. Zakładając, że pełny podział powierzchni na dzielnice w Radomiu jest celem pożądanym, stwierdzamy, że około 33,3% tej powierzchni nie poddaje się takim podziałom, co należy uznać za istotną wadę. Zgodnie z przyjętą metodą oceny, Miasto Radom uzyskuje wynik 66,7 punktu na 100 możliwych, co stanowi wynik zadowalający, ale wskazuje na potrzebę dalszej analizy i działań ze strony planistów, aby zwiększyć potencjał zagospodarowania tej części miasta. Obszar ten, obejmujący około 1/3 miasta, mógłby zostać przeznaczony pod inwestycje mieszkaniowe i przemysłowe. Nie wdając się w szczegóły dotyczące rozmieszczenia funkcji istniejących i planowanych w tych obszarach, w tym terenów chronionych, warto rozważyć możliwości otwarcia tych obszarów na dodatkowe podziały, zwłaszcza w kontekście rozbudowy sieci arterii drogowych. Taki krok pozwoliłby na pełniejsze zorganizowanie przestrzeni miejskiej, dzieląc ją na Dzielnice Wewnętrzne i Dzielnice Zewnętrzne. Co istotne, możliwość przeprowadzenia tej prostej analizy daje również okazję do porównań z innymi miastami w Polsce. Dla osób zainteresowanych tematyką urbanistyczną – zarówno amatorów, jak i profesjonalistów – stanowi to ciekawą aktywność, która może poszerzyć spojrzenie na kwestie planowania przestrzennego. Ciekawym zjawiskiem jest również fakt, że dzieci, często postrzegające przestrzeń w sposób bardziej intuicyjny, mogą dostrzegać problemy, które umykają dorosłym, co może stanowić cenną perspektywę w przyszłych analizach urbanistycznych.

66,7 / 100 PKT

WYGENEROWANE PRZY POMOCY NARZĘDZI AI: TREŚCI, OBRAZY, ANIMACJE i DŹWIĘKI ZOSTAŁY WYGENEROWANE SYNTETYCZNE, ZMODYFIKOWANE LUB/I ZMANIPULOWANE